قهوه ترک به نامهايي چون قهوه يوناني و ارمنستاني هم شناخته ميشود و نوشيدن آن در
مناطق خاورميانه، شمال آْفريقا، ارمنستان، سومالي و کشورهاي حوزه بالکان رايج است.
گسترش يافت. فرهنگ خوردن قهوه در کشورهاي حوزه بالکان بسيار رايج است؛ به ويژه
خوردن قهوههايي که با روشهاي ويژه توليد ميشوند.
مصر و رستورانهاي ترکي در سراسر جهان رواج دارد.
در شبه جزيره عربستان هم سنتي خاص براي قهوه وجود دارد. نخستين بار درخت قهوه در
يافت.
سال 1475 نخستين قهوهخانه در پايتخت امپراتوري بيزانس راهاندازي شد که در آن قهوه
ترک سرو ميشد. بر اساس روايات، صاحب اين قهوهخانه اهل يونان بود. پس از آن يک
قهوهخانه در استانبول احداث شد.
بندر ونيز به دنياي جديد معرفي شد. چندي نگذشت که قهوه به محبوبترين نوشيدني دنيا
تبديل شد که تا امروز هم اين روند ادامه دارد.
توليدکننده قهوه در جهان برزيل است.
قهوه و قهوه ترک
در ترکيه تا سال 1980 به قهوه ترک همان قهوه ميگفتند. در اين سال بود که
قهوههايي که به روشهاي اروپايي حاضر ميشدند وارد اين کشور شدند و از آن زمان به
بعد واژه "ترک" پس از قهوه براي نشان دادن قهوه سنتي به کار برده شد.
براي درست کردن قهوه ترک به روش سنتي آن، مواد خاصي لازم است. ترکها قهوه را در
فنجانهاي دستهدار نمينوشيدند. آنها از فنجانهاي کوچک بيدسته استفاده ميکردند
و فنجان را در ظرفي مسي با دسته چوبي قرار ميدادند.
براي قهوه ترک به يک ظرف کوچک قهوهجوش، اجاق و يک قاشق چايخوري هم نياز داريد.
اجزاي تشکيل دهنده قهوه شما هم قهوه، آب سرد و شکر (در صورت علاقه) است.
از قاشق براي اندازهگيري قهوه و شکر استفاده ميکنند. قاشقهاي چايخوري که ترکها
از آن استفاده ميکنند معمولا يک سانتيمتر طول و نيم سانتيمتر عرض دارند.
روش کار: راز يک قهوه خوشمزه در پخت آن بر حرارت ملايم است. ميگويند قهوه نبايد
زودتر از پنج دقيقه حاضر شود. براي قهوه ترک، مانند همه انواع ديگر قهوهها بايد از
پودر دانههاي قهوه تازه برشته شده استفاده کنيد. قهوهاي که زياد برشته شده باشد،
ترجيح دارد اما حتي آنهايي که به طور متوسط هم برشته شدهاند عطر و بوي خوبي
ميدهند.
براي آسياب کردن دانههاي قهوه ميتوانيد از آسيبهاي قديمي يا امروزي استفاده
کنيد. فرقي ندارد؛ مهم اين است که در پايان پودر قهوهاي يکدست داشته باشيد.
دانههاي قهوه ترک بايد خيلي خوب آرد شوند و پودر کاملا ريز و يکدستي داشته باشند.
پودر قهوهاي که براي طبخ قهوه ترک به کار ميرود، معمولا بهترين نوع پودر قهوه
است.
براي گرفتن نتيجه بهتر، بايد از آب سرد استفاده کنيد. اگر هم ميخواهيد شکر در
آن بريزيد، از شکرهايي استفاده کنيد که به راحتي در آب حل ميشوند.
ميزان آب مورد نياز را هم ميتوانيد با يک فنجان اندازه بگيريد. معمولا ابتدا آب
را داخل ظرف قهوهجوش ميريزند و بعد قهوه و شکر را به آن اضافه ميکنند.
براي هر فنجان قهوه، يک تا دو قاشق قهوه لازم است. در ترکيه، براي ميزان شيريني
قهوه چهار درجه دارند. به قهوه بدون شکر ميگويند: ساده. قهوهاي که يک نصفه قاشق
چايخوري شکر داشته باشد «شکرلي» است. قهوهاي که يک قاشق شکر دارد: «ارتا شکرلي» و
قهوهاي با شکر زياد «چوخ شکرلي».
قهوه را تا زماني که شکر حل شود، هم بزنيد. بعد از اين مرحله، قاشق را از
قهوهجوش بيرون بياوريد و قهوهجوش را روي اجاق بگذاريد. در مدتي که قهوه روي حرارت
قرار دارد اصلا آن را هم نزنيد زيرا باعث ميشود کف قهوه از بين برود. زماني که
قهوه شروع به جوشيدن کرد، ظرف را از روي اجاق برداريد و قهوه را در ظرف بريزيد.
قهوه ترکي که درست آماده شده باشد، يک لايه نازک از کف روي خود دارد. چنين کفي
تنها زماني به دست ميآيد که آب استفاده شده سرد باشد و قهوه با حرارت اندک به جوش
بيايد.
ميتوانيد 20 ثانيه پس از جوش آمدن قهوه صبر کنيد سپس قهوه را از روي چراغ
برداريد. اما به اين ترتيب قهوه يکدست و خوش طعمي داريد که کفي روي آن نيست.
براي اينکه هم قهوه يکدست را داشته باشيد و هم کف روي آن را، ميتوانيد زماني که
کف تشکيل شد آن را در فنجان بريزيد و بگذاريد باقي قهوه بيشتر بجوشد.
البته روشهاي ديگري هم براي تهيه قهوه ترک وجود دارد. مثلا در برخي از مدارس
آشپزي، ميگويند ابتدا آب را داغ کنيد، بعد شکر را به آن اضافه کنيد و بگذاريد خوب
حل شود. محصول اين کار شربتي است که دماي جوش بالاتري نسبت به آب دارد. آنگاه قهوه
و هل را به آن اضافه کنيد و بگذاريد که مخلوط به قلقل بيفتد.
وقتي مايع به جوش آمد، پيش از آنکه آن را در فنجان بريزيد، يک بار آن را از روي
حرارت برداريد و دوباره پس از چند لحظه روي حرارت قرار دهيد. (برخي تا سه بار اين
حرکت را انجام ميدهند) دوباره بگذاريد جوش بيايد. با اين کار قهوه خوش عطرتري
خواهيد داشت.
معمولا قهوه ترک را خيلي به آرامي مينوشند. در کنار آن يک ليوان آب سرد هم سرو
ميشود. آب را پيش از قهوه مينوشند تا دهان تازه باشد و طعم قهوه را بهتر درک
کنند. بعضيها هم پيش از خوردن قهوه (به ويژه بعد از غذا) يک ليوان عرق نعنا
مينوشند.